Pierwotna tendencja kultur ludzkich do rozszcze­piania się i dywergentnego rozwoju ma obok już omówionych, pomyślnych rezultatów również niebez­pieczne następstwa. Rozliczając, co ludzkość zawdzię­cza rywalizacji kultur, piszemy po ujemnej stronie rachunku: nienawiść i wojnę. W książce o agresji opisywałem, jak czynniki utrzymujące spoistość i izo­lację najmniejszych grup kulturowych powodują osta­tecznie krwawe waśnie. Bywa, że te same mecha- niżmy zachowania kulturowego, które mogą się na początku wydawać tak owocne — duma z własnej tra­dycji i wzgarda wobec każdej innej — stają się w mia­rę rozrostu grup i zaognienia kontaktów powodem zbiorowej nienawiści w najniebezpieczniejszej formie. Gotowe są wszystkie przejścia: od przejawiającej się w sztubackich bójkach nieprzyjaźni, jaką my, z Gim­nazjum Szkockiego, żywiliśmy dla „nikczemnych po- spolitaków” z Gimnazjum Wazów — aż do zaciekłej nienawiści narodowej, władnej rozpętać wszystkie moce zbiorowej agresji i pozwalającej zabijać bez żadnych hamulców.

Teresa Jakubiec

Witaj na moim serwisie! Znajdziesz tutaj wiele ciekawych informacji z różnych dziedzin wiedzy. Jeśli lubisz czytać rożne ciekawostki to dobrze trafiłeś. Zapraszam do subskrybowania i komentowania.